Persian Fire: The First World Empire, Battle for the West

Tom Holland
Abacus, 2006, 448 blz.

Zelie moest leren over de oorlogen tussen de Grieken en de Perzen, op school, en ik schreef daar iets over en Hendrik reageerde terecht dat het eigenlijk voor een deel propaganda is, de dingen die we moeten leren. Tijl reageerde wat verder met een verwijzing naar dit boek, en meer heb ik niet nodig om het om mijn “te lezen”-lijst te zetten.

Tom Holland is een beetje van een pitou: hij vertelt een coherent en vloeiend verhaal, waar zo op het eerste zicht weinig speld tussen te krijgen is. Het leest meer als een verhaal dan als geschiedenis, maar da’s grotendeels omdat hij alle discussie en onzekerheid verbergt in de voetnoten.

Want zo enorm veel onafhankelijke bronnen hebben we natuurlijk niet: Herodotus, die degelijk werk doet maar onvermijdelijk meer het Griekse perspectief vertolkt, Aeschylos, die zelf meevocht in Salamis en in De Perzen een authentiek ooggetuigenverslag kan geven, en dan nog wat levens van Grieken door Plutarchus (eeuwen later) maar dat is het zowat. Gekoppeld aan een bijna totaal gebrek aan bronnen van de Perzische kant (op uitzonderingen na verloren gegaan in de eeuwen na Alexander en Islam), is het een klein mirakel dat er zo’n gedetailleerd relaas uit kon komen.

Ik vond het boek op zijn boeiendst als het over de antecedenten van de strijdende partijen bij Thermopylae en Salamis en Plateae ging: de manier waarop Cyrus een rijk bouwde, en waarop Darius meesterlijk een staatsgreep omzette naar legitimiteit (veel godsdienst, blijkbaar); de politieke smeerlapperijen in Athene, de manier waarop (en waarom) Sparta Sparta werd.

En verder een degelijk boek. Niet uitstekend, maar degelijk. Ik loop wat lastig van het allesomvattend thema van Oost versus West dat er altijd zou geweest zijn, en dat in Nine Eleven zijn zoveelste uiting zou gevonden hebben, maar bon.