A world undone: the story of the Great War, 1914 – 1918

G.J. Meyer
Delacorte Press, 2007, 816 blz.

Geschiedenissen van de Eerste Wereldoorlog: ik kan mij inbeelden dat we er de volgende jaren mee rond het hoofd zullen geslagen worden.

G.J. Meyer doet zijn best om het zo leesbaar mogelijk te maken, er zo veel mogelijk feiten in te steken, en voldoende aspecten van allerlei te geven dat een gemiddelde lezer met één boek de Groote Oorlog van begin tot einde kan beginnen begrijpen. Zoals hij schrijft in de inleiding:

It has long seemed to me that practically all popular histories of the Great War assume too much, expect too much of the reader, and therefore leave too much unexplained. […]

My final objective, and not the least of my objectives, has been to offer this story in the most readable form possible and thereby to do justice to its inherent drama.

Missie geslaagd.

A World Undone is in zes grote stukken opgedeeld: juli 1914 (of wat voor knulligheden ervoor zorgden dat er oorlog was, en hoe vermijdbaar –en net weer niet– het allemaal was), augustus-december 1914 (op vijf maand van oorlogsverklaring naar patstelling), 1915 (overwinningen voor niemand, verlies voor iedereen), 1916 (iedereen bloedt dood), 1917 (het begin van het einde voor de Centralen), en 1918 (een laatste stuiptrekking).

Zesendertig hoofdstukken, chronologisch en dus kriskras de strijdtonelen door elkaar, en na elk hoofdstuk een achtergrond-hoofdstuk. Over de Serviërs en hoe dat nu precies zat met die Zwarte Hand. Over de Habsburgers, de Romanovs, de Hohenzollerns, de Ottomaanse Turken om het strijdtoneel te schetsen. En dan over de Junkers, de Britsen en Franse militaire leiding, de wapens die gebruikt werden, de Joden, meer over oorlogen ter zee en in de lucht, de genocide van de Armeniërs in Turkije), de rol van pers en propaganda…

Met minder dan duizend bladzijden voor vier jaar oorlog kan natuurlijk niet alles (of zelfs veel) in detail uit de doeken gedaan worden. Er ontbreken heelder strijdtonelen (de Stille Oceaan, het zuiden van Afrika), het Midden-Oosten wordt bijna niet vermeld op een paar pagina’s achtergrond over Lawrence of Arabia na, Salonica krijgt ook maar een paar pagina’s, en het stopt allemaal heel abrupt in november 1918.

Maar wie maar één boek wil lezen over de Eerste Wereldoorlog, doet een enorm goede zaak door dit te lezen. En wie meer wil, kan in de bibliografie grasduinen.

(Een waarschuwing voor de Kindle-lezer: er zitten een aantal overzichtskaarten die in het papieren boek wél aanwezig zijn, niet in de electronische versie. En de kaarten en afbeeldingen die er wel in zitten, zijn in een schandalig lage resolutie. Erg vervelend.)