The Atrocity Archives

Charles Stross
Golden Gryphon Press, 2004, 295 blz.

Het begint met de naam van het hoofdpersonage, die niet zijn echte naam is omdat namen dingen zijn die tegen u kunnen gebruikt worden: Bob Oliver Francis Howard. En het gaat verder met de ene na de andere referentie die wel lijkt gemaakt voor triestigaards gelijk mij, opgebracht op computers en science fiction en spionageromans en Lovecraft.

En het is niet dat Stross heel de tijd bofh, get it? get it? zegt, wel integendeel, en dat maakt het zo fijn om lezen.

Niet, haast ik mij te zeggen, dat dit een uitstekend of zelfs een goed boek is: het voelt allemaal wat gemaakt aan, meer een opeenvolging van kunstjes en set pieces dan een boeiend verhaal. Maar het hart van Stross zit op de juiste plaats, en voor mij was de epiloog, een essay over spionageromans en horrorverhalen, en hoe het ene eigenlijk het andere is, zowat evenveel de moeite als de novelle en het extra verhaal dat er bij zat.

En meer dan het verhaal en de gimmicks, is de wereld de moeite waard: een wereld waar contact met buiten-wereldse entiteiten (noem ze “demonen” voor het gemak) mogelijk is, onder welbepaalde omstandigheden, die weliswaar wetenschappelijk verantwoord zijn, maar dan van het type “any sufficiently advanced technology”, met “technology” vervangen door “mathematics”.

Dan krijgen we een Duitsland waar het Thule-gezelschap naast anti-Joods en anti-communistisch ook echt occulte theorieën ontwikkelen en gebruiken, waar de Holocaust eigenlijk mensenoffers waren, waar de verschillende grootmachten elk hun eigen occulte departementen hebben.

En waar we nu in volle Koude Oorlog zitten, met Bob Howard als verse recruut in de Britse Laundry. Len Deighton meets Dr. Dee, als het ware.

Twee verhalen in dit boek: The Atrocity Archive, waar Howard te maken heeft met onder meer de Duitse Ahnenerbe-SS uit de Tweede Wereldoorlog, en The Concrete Jungle, waar het over een hacker gaat die vieze dingen wil doen met de veiligheidscamera’s in Engeland.

Fijn om lezen, maar vooral dan voor de wereld, en minder voor de personages en het verhaal. Wel benieuwd naar het vervolg.