The Pale King

David Foster Wallace,
Little, Brown & Co, 2011, 548 blz.

Hola, dacht ik bij de eerste bladzijde: ik beklaag de vertalers die hier iets van moeten maken.

Gatver, dacht ik een paar bladzijden later: dat soort gimmicky schrijverij, met van die muren tekst zonder paragrafen en zinnen van ettelijke bladzijden lang – was ik dat niet al zeer zwaar beu gelezen in de middelbare school, ergens na De man die zijn haar kort liet knippen?

(En neen, het is inderdaad geen goed teken als ik begin te schrijven over een boek terwijl ik het nog aan het lezen ben. Da’s meestal dat ik bang ben dat het me niet zal aanstaan. Zucht.)

Het was al lang geleden, maar ik voel me na nog een paar tiental bladzijden als een kanaalzwemmer die net vertrokken is aan Cap Gris Nez, en plots blijkt in erwtensoep te zwemmen. ’t Is ongetwijfeld voedzaam en goed voor u, maar erin zwemmen? Aangenaam is anders.

Ergens eind 1656 schreef Blaise Pascal: “Mes Révérends Pères, mes lettres n’avaient pas accoutumé de se suivre de si près, ni d’être si étendues. Le peu de temps que j’ai eu a été cause de l’un et de l’autre. Je n’ai fait celle-ci plus longue que parce que je n’ai pas eu le loisir de la faire plus courte.” Ik vrees dat Wallace ook ergens tegen een tijdslimiet gelopen is, hier kon nog verschrikkelijk hard in gesneden worden.

En dan vraag ik me plots af of ik aan het lezen ben over personages, dan wel over karikaturen van personages? Ik weet het niet. Eéndimensionaal zullen ze wel niet zijn, vermoed ik, daarvoor worden er echt veel te veel woorden geschreven.

Maar er is zoiets als overdrijven. Een persoon neerzetten in ettelijke bakken zinnenbrij van pointillistische stream of consciousness, en dan aan de lezer overlaten om er iets uit te distilleren, da’s ook een optie. Ik ben persoonlijk meer een voorstander van boeken waar de schrijven er zélf net wat meer werk in steekt.

Nog maar 6% van het boek, en less zou verdomd serieus veel more zijn, dacht ik bij het begin van §7. ’t Is voorlopig vooral fucking vermoeiend, David Foster Wallace.

Ik lag in bed toen ik aan 11% van het boek raakte, en ik kreunde luidop “urgh, néé”. “Author’s Foreword”, is de titel van het hoofdstuk, en het is exact dat: DFW die ons aanspreekt. Om ons, ook weer veel te lang en veel te gedetailleerd, uit te leggen dat het écht allemaal gebeurd is. Manifest niet, natuurlijk, hij zegt het zélf, alleen “The characters and events in this book are fictitious” is echt écht waar. Cringe. Cringe, cringe, cringe. Scholier-van-twaalf-cringe.

…en dan gaat het gewoon weer verder, het boek. 16%, en alweer ettelijke pagina’s over een jongen die veel zweet. Ik weet op het eerste gezicht niet of het een nieuw personage is of niet. En ik heb bij deze besloten niet meer álle voetnoten te lezen.

(nog een paar dagen verder) Ik weiger dit boek neer te leggen.

Ik lees hier en daar flitsen van dingen die graag zou lezen, ik vermoed dat er ergens iets aan de hand is en dat ik op termijn zal zien dat wat een eindeloze reeks onverbonden nonsens lijkt, eigenlijk een ingenieuze kaleidoskoop zal zijn, maar miljaar.

Ik zit over de helft van het boek, zegt de teller van mijn Kindle me, en het steekt me als sinds veel te veel tijd enorm veel te veel tegen. Hier en daar een flits en dan weer een dood eind, dat is het patroon zowat tot nog toe. Kijk, omdat gedeelde smart halve smart is, bij deze §25:

‘Irrelevant’ Chris Fogle turns a page. Howard Cardwell turns a page. Ken Wax turns a page. Matt Redgate turns a page. ‘Groovy’ Bruce Channing attaches a form to a file. Ann Williams turns a page. Anand Singh turns two pages at once by mistake and turns one back which makes a slightly different sound. David Cusk turns a page. Sandra Pounder turns a page. Robert Atkins turns two separate pages of two separate files at the same time. Ken Wax turns a page. Lane Dean Jr. turns a page. Olive Borden turns a page. Chris Acquistipace turns a page. David Cusk turns a page. Rosellen Brown turns a page. Matt Redgate turns a page. R. Jarvis Brown turns a page. Ann Williams sniffs slightly and turns a page. Meredith Rand does something to a cuticle. ‘Irrelevant’ Chris Fogle turns a page. Ken Wax turns a page. Howard Cardwell turns a page. Kenneth ‘Type of Thing’ Hindle detaches a Memo 402-C(1) from a file. ‘Second-Knuckle’ Bob McKenzie looks up briefly while turning a page. David Cusk turns a page. A yawn proceeds across one Chalk’s row by unconscious influence. Ryne Hobratschk turns a page. Latrice Theakston turns a page. Rotes Group Room 2 hushed and brightly lit, half a football field in length. Howard Cardwell shifts slightly in his chair and turns a page. Lane Dean Jr. traces his jaw’s outline with his ring finger. Ed Shackleford turns a page. Elpidia Carter turns a page. Ken Wax attaches a Memo 20 to a file. Anand Singh turns a page. Jay Landauer and Ann Williams turn a page almost precisely in sync although they are in different rows and cannot see each other. Boris Kratz bobs with a slight Hassidic motion as he crosschecks a page with a column of figures. Ken Wax turns a page. Harriet Candelaria turns a page. Matt Redgate turns a page. Ambient room temperature 80° F. Sandra Pounder makes a minute adjustment to a file so that the page she is looking at is at a slightly different angle to her. ‘Irrelevant’ Chris Fogle turns a page. David Cusk turns a page. Each Tingle’s two-tiered hemisphere of boxes. ‘Groovy’ Bruce Channing turns a page. Ken Wax turns a page. Six wigglers per Chalk, four Chalks per Team, six Teams per group. Latrice Theakston turns a page. Olive Borden turns a page. Plus administration and support. Bob Mc-Kenzie turns a page. Anand Singh turns a page and then almost instantly turns another page. Ken Wax turns a page. Chris ‘The Maestro’ Acquistipace turns a page. David Cusk turns a page. Harriet Candelaria turns a page. Boris Kratz turns a page. Robert Atkins turns two separate pages. Anand Singh turns a page. R. Jarvis Brown uncrosses his legs and turns a page. Latrice Theakston turns a page. The slow squeak of the cart boy’s cart at the back of the room. Ken Wax places a file on top of the stack in the Cart-Out box to his upper right. Jay Landauer turns a page. Ryne Hobratschk turns a page and then folds over the page of a computer printout that’s lined up next to the original file he just turned a page of. Ken Wax turns a page. Bob Mc-Kenzie turns a page. Ellis Ross turns a page. Joe ‘The Bastard’ Biron-Maint turns a page. Ed Shackleford opens a drawer and takes a moment to select just the right paperclip. Olive Borden turns a page. Sandra Pounder turns a page. Matt Redgate turns a page and then almost instantly turns another page. Latrice Theakston turns a page. Paul Howe turns a page and then sniffs circumspectly at the green rubber sock on his pinkie’s tip. Olive Borden turns a page. Rosellen Brown turns a page. Ken Wax turns a page. Devils are actually angels. Elpidia Carter and Harriet Candelaria reach up to their Cart-In boxes at exactly the same time. R. Jarvis Brown turns a page. Ryne Hobratschk turns a page. ‘Type of Thing’ Ken Hindle looks up a routing code. Some with their chin in their hand. Robert Atkins turns a page even as he’s crosschecking something on that page. Ann Williams turns a page. Ed Shackleford searches a file for a supporting document. Joe Biron-Maint turns a page. Ken Wax turns a page. David Cusk turns a page. Lane Dean Jr. rounds his lips and breathes deeply in and out like that and bends to a new file. Ken Wax turns a page. Anand Singh closes and opens his dominant hand several times while studying a muscle in his wrist. Sandra Pounder straightens slightly and swings her head in a neck-stretching arc and leans forward again to examine a page. Howard Cardwell turns a page. Most sit up straight but lean forward at the waist, which reduces neck fatigue. Boris Kratz turns a page. Olive Borden raises the little hinged flag on her empty 402-C box. Ellis Ross starts to turn a page and then stops to recheck something higher up on the page. Bob McKenzie hawks mucus without looking up. ‘Groovy’ Bruce Channing worries his lower lip with a pen’s pocket clip. Ann Williams sniffs and turns a page. Matt Redgate turns a page. Paul Howe opens a drawer and looks inside and closes the drawer without taking anything out. Howard Cardwell turns a page. Two walls’ paneling painted over in Baker-Miller pink. R. Jarvis Brown turns a page. One Chalk per row, four rows per column, six columns. Elpidia Carter turns a page. Robert Atkins’s lips are soundlessly moving. ‘Groovy’ Bruce Channing turns a page. Latrice Theakston turns a page with a long purple nail. Ken Wax turns a page. Chris Fogle turns a page. Rosellen Brown turns a page. Chris Acquistipace signs a Memo 20. Harriet Candelaria turns a page. Anand Singh turns a page. Ed Shackleford turns a page. Two clocks, two ghosts, one square acre of hidden mirror. Ken Wax turns a page. Jay Landauer feels absently at his face. Every love story is a ghost story. Ryne Hobratschk turns a page. Matt Redgate turns a page. Olive Borden stands and raises her hand with three fingers out for the cart boy. David Cusk turns a page. Elpidia Carter turns a page. Exterior temperature/humidity 96°/74%. Howard Cardwell turns a page. Bob McKenzie still hasn’t spit. Lane Dean Jr. turns a page. Chris Acquistipace turns a page. Ryne Hobratschk turns a page. The cart comes up the group room’s right side with its squeaky wheel. Two others in the third Chalk’s row also stand. Harriet Candelaria turns a page. R. Jarvis Brown turns a page. Paul Howe turns a page. Ken Wax turns a page. Joe Biron-Maint turns a page. Ann Williams turns a page.

En om de zoveel §’s een andere stijl, nu eens eerste persoon, dan eens derde, nu eens toneelstuk, dan eens… ah ha ha. So very, I dunno, Joycean. Wacht, neen: in 1920 was dit misschien risqué en boeiend en nieuw, ik vind dit anno nu gewoon geeuw. Of misschien moet ik The Commitments achterna en het (ik parafraseer, die film is zelf ook alweer een eeuw geleden) gewoon self-indulgent literary masturbation noemen.

Mocht het nog niet opgevallen zijn: ja, ik ben kwaad. Ik ben nijdig op David Foster Wallace en zijn pretentieuze stapel hoofdstukken, omdat hij erin geslaagd is om mij er tegen op te doen zien om mijn Kindle open te slaan. In plaats van verder te lezen, heb ik de afgelopen tijd de drie volledige reeksen van Black Books herbekeken, Defiance bijgebeend, seizoen 7 en het begin van 8 van Dexter gedaan, en wel zeker tien films bekeken. In plaats van te lezen, wat ik eigenlijk liever had gedaan.

Hier en daar zijn er nog altijd stukken die ik goed vind, daar niet van. Hier en daar zijn er zelfs hoofdstukken die ik graag lees. Maar dit is geen boek. Dit is een aaneenplaksel van hoofdstukken.

(nog anderhalve dag later)

En ik blijf koppig weigeren het op te geven. Opgeven is Wallace laten winnen. Ik zit ondertussen aan §50 (89%) en het einde is in zicht. Ik verwacht geen zware dramatische ontknoping of zo, het is me al een eeuw duidelijk dat het meeste dat ik mag verwachten een vissenstaart zal zijn.

…

Erm hang on. Er is geen §51?!! Het eindigt met een resem “Notes and asides” van een uitgever, en die uitgever is niet nóg maar eens een “ho ho zie mij literatuur schrijven jong”-vondst, maar het is gewoon een échte uitgever, die écht schrijft over écht gevonden notities en dingen op het échte manuscript van Wallace.

Blijkt dat die gast verdorie gestorven is. En dat ik een onafgewerkt boek aan het lezen was! “He died in 2008, leaving behind unpublished work of which The Pale King is a part”, zegt de flaptekst, die ik (Kindle zijnde) pas helemaal op het einde lees.

Klootzak. Da’s een week van mijn leven die ik niet terugkrijg. Ik ga nog eens écht mijn regel van “zo weinig mogelijk over het boek lezen op voorhand” moeten opgeven.

*
*      *

Ja, er zitten uitstekende stukken in dit manuscript. Rake observaties en goed geschreven delen zo. Maar elk degelijk stuk staat verdronken tussen riemen en riemen verschrikkelijk saaie (en pretentieus saaie) navelstaarderij.

En bovendien: James Joyce zou de Franse vertaler van Ulysses, Jacques Benoîst-Méchin, gezegd hebben “I’ve put in so many enigmas and puzzles that it will keep the professors busy for centuries arguing over what I meant, and that’s the only way of insuring one’s immortality.”

Het kan zijn dat het allemaal de schuld is van de mensen die al die ettelijke bladzijden postuum gepubliceerd hebben, maar ik heb de indruk dat het David Foster Wallace zelf was die bijzonder bewust precies hetzelfde spelletje wou spelen als Joyce. En dat stoort me mateloos, ja.

Bah.