Excession

Iain M. Banks
Orbit, 1996, 451 blz.

Ik heb er langer over gedaan dan verwacht, en dat ligt maar deels aan het boek zelf. Vintage Banks, luidoplach-grappig bij momenten, nadenkstemmend bij andere momenten, een reeks verhaallijnen door elkaar die uiteindelijk wel allemaal samen komen, maar dat g’er uw hoofd bij moet houden.

En dat dat niet evident was met proclamaties van kinderen, verjaardagsfeesten, aperitieven in het park en aanverwante sociaaldoenerigheden.

Meer dan in andere boeken zijn de Minds zelf hoofdpersonages, van de Sleeper Service — een ex-Culture GSV die zich nu tot Eccentric heeft omgedoopt en extravangante tableaux vivants (of morts, of comateux) maakt met mensen die hun lichaam hebben laten opslaan — tot een schimmige groep van onder meer veteranen van de Culture-Idiraanse oorlog, de Interesting Times Gang.

En dat ze het absoluut niet allemaal per definitie eens met elkaar zijn, of zelfs maar het beste voorhebben met iedereen.

Daarnaast: Genar-Hofoen, een excentrieke Special Circumstances-agent, die het meer dan naar zijn zin heeft bij de Affront, bijna karikaturaal (maar dan expliciet bedoeld) gemene aliens, die hun hele wereld genetisch gemanipuleerd hebben om zo veel mogelijk hun omgeving te terroriseren. Beesten kweken om bang te zijn van Affront, en om als bal te dienen in een soort squash, bijvoorbeeld.

Daarnaast ook: Dajeil, ex van Genar-Hofoen, stormachtige relatie achter de rug en nu redelijk neurotisch al veertig jaar zwanger van hem, en dat ze weigert te bevallen.

Euh ja, dat soort situaties. Tegen een achtergrond waar er in het universum een Excession opduikt: een onbekend iets dat alles zou kunnen veranderen, met reizen tussen universa en alles — maar dat quasi meteen een casus belli wordt tussen Affront en Culture.

De prijs waard, al was het voor de machtig smakelijke omschrijvingen van martelingen en andere degoutantigheden door de Affront: ze zijn zo door en en door gemeen dat het bijna onmogelijk is om ze niet sympathiek te vinden.