Iain M. Banks
Orbit, 1990, 352 blz.
Op papier klinkt het vreselijk arty farty: een verhaallijn vooruit in de tijd, een verhaallijn achteruit in de tijd, een proloog en epiloog daar los van, en flashbacks overal. Maar in Use of Weapons werkt het, en werkt het uitstekend.
Zakalwe is niet in de Culture geboren, en maakt er ook niet volledig deel van uit: geen drugsklieren, geen geslachtsveranderingen, geen zware gen-aanpassingen. Maar hij is wel een agent van Special Circumstances, gespecialiseerd in interventies in werelden die op zijn thuiswereld lijken: ruwweg tussen feodaal en interbellum-op-Aarde.
Van het genre waar zinloze oorlogen gevochten worden met tanks en vliegtuigen, waar soldaten sterven voor nonsens, en waar een uitstekende generaal die wéét welke wapens hij hoe moet inzetten, het verschil kan maken. En zo iemand is Zakalwe.
Een vreemde man, die in niets gelooft en getormenteerd door zijn verleden door het leven gaat, maar wel briljant.
In de genummerde hoofdstukken (1, 2, 3, …) lezen we hoe Diziet Sma, zijn “handler”, hem voor één laatste job probeert in te lijven. En hoe dat uiteindelijk lukt, en hoe die job in zijn werk gaat. Spannend, leutig om lezen, een boekje op zich.
In de hoofdstukken met Romeinse nummers (XIII, XII, XI, …) zien we in omgekeerd chronologische volgorde hoe Zakalwe Zakalwe werd, met opdracht na opdracht voor Special Circumstances: die keer dat hij met gebroken benen in een vulkaan gedumpt werd, die keer dat zijn hoofd letterlijk afgehakt werd en de Culture er met seconden overschot bij was, die keer dat hij als free-lancer probeerde goed te doen maar alleen maar slecht deed. En, langzamerhand, terug in de tijd naar zijn oorsprong en zijn jeugd.
Waar iets ergs gebeurd moet zijn: hij is doodsbang van witte stoelen, hij zit met de relatie met zijn twee zussen en een pseudo-adoptiebroer — en dat wordt alsmaar duidelijker in flashback na flashback.
Bijzonder zeer goed. Zeer, zéér goed.
Geef een reactie