The Mirage: a novel

Matt Ruff
Harper Perennial, 2013, 414 blz.

Het is 9/11/2001. Twee vliegtuigen vliegen in de Twin Towers, een derde vliegtuig boort zich in het hoofdkwartier van het ministerie van defensie, een vierde vliegtuig wordt door de passagiers gecrashed in een veld, op weg naar de residentie van de president.

9/11, maar dan wel 9 november en niet 11 september. En de torens staan niet in New York maar in Baghdad. En de terroristen die de aanslag claimen zijn niet Al Qaeda, maar de World Christian Alliance, een groep Noord-Amerikaanse white supremacists uit de Rocky Mountain Independent Territories, één van de vele staten en staatjes in Noord-Amerika.

In Mirage is het point of divergence met onze geschiedenis ergens rond het einde van de negentiende eeuw. Een resem staten in het Midden-Oosten scheuren af van het Ottomaanse Rijk en vormen de Arabische Liga, een losse federatie van staten. Ze beginnen meteen tegen elkaar te vechten; het Ottomaanse Rijk ziet zijn kans om zijn gebied te heroveren, maar dat valt tegen: de Arabische Liga coalesceert rond de gemeenschappelijke vijand, en onder leiding van een vers onafhankelijk Egypte en het Huis Van Saud, verslaan ze de Ottomanen.

Na die overwinning komen alle partijen samen in Egypte, en daar vindt het “mirakel van Alexandrië” plaats: tegen alle verwachtingen in slagen ze erin om hun interne verschillen opzij te zetten en vormen ze de Verenigde Arabische Staten, “één natie onder God”. Bij de oprichting bestaan de VAS uit Arabië, Bahrein, Egypte, de Verenigde Arabische Emiraten, Irak, Jordanië, Koeweit, Libanon, Oman, Palestina, Qatar, Syrië en Yemen, en het religieuze district Mecca-MEdina. De hoofdstad is oorspronkelijk Caïro, maar na een paar jaar wordt het Riyadh.

Het nieuwe land is ideaal geplaatst om de internationale handel te controleren, met onder meer het Suezkanaal, en als er in 1910 olie ontdekt wordt, is het helemaal in orde.

Ondertussen in Europa: crisis, chaos en oorlog. In 1930 breekt een oorlog uit tussen ruwweg Europa en Azië; de VAS blijven eerst neutraal, maar als de Duitsers en Italianen de moslims van Noord-Afrika bedreigen, en als Japan Maleisië en Indonesië binnenvalt, komt daar een einde aan. In 1941 verklaren de Verenigde Arabische Staten de oorlog aan de asmogendheden. Tegen 1943 hebben ze Libië, Tunesië, Algerije, Marokko en Mauretanië bevrijd, die meteen nieuwe staten worden in de VAS.

In 1943 landen ze op de stranden van Zuid-Frankrijk, terwijl geallieerde Arabische, Perzische, Turkse en Koerdische troepen Rome bevrijden, en terwijl het Russisch Orthodox Leger zijn eigen offensief lanceert tegen het Duitse Oostfront. In Zuid-Oost-Azië bevrijden Arabieren en Indische troepen de Indonesische archipel en de Filippijnen; in augustus 1945 geeft Japan zich over, nadat ze een derde atoombom op Tokyo hebben geïncasseerd. En in december 1946 wordt Adolf Hitler onthoofd in Nürenberg.

In 1948 wordt Israël opgericht, in ruwweg de noordelijke helft van vroeger Duitsland. Jaren 1950: de Koude Kruistocht begint.  Jaren 1960: eerste moslim op de maan, Somalië en Soedan vervoegen de VAS. Jaren 1970-90: Christenen, vooral Noord-Amerikaanse Evangelische Christenen, radikaliseren. Israël blijft een eiland van Arabische bondgenoten in een steeds extremer wordend Europa. En dan is er de Mexicaanse Golfoorlog. Waarbij de VAS Noord-Amerika binnenvalt. En uiteindelijk de aanslag op de Torens in Baghdad.

*
*     *

So far, so good, wat alternative geschiedenis betreft. Hier en daar wat ongeloofwaardig misschien, maar toch valabel.

En dan vallen er gaten in het verhaal: okay, dat Saddam Hoessein een maffieus personage is in Baghdad. En okay, dat Osama Bin Laden een senator zou zijn. Maar dat Timothy McVeigh en Dick Cheney en David Koresh prominente rollen krijgen, en dat Al Qaeda een schimmige antiterrorismeorganisatie zou zijn met Osama Bin Laden en Ayman al Zawahiri aan het hoofd… nee, niet echt.

Zo zit althist niet in mekaar, dat is te doorschijnend. Er mag wel eens een cameo zijn, maar meer dan honderd jaar na het point of divergence, nee.

…maar dan komt het allemaal toch nog goed. En daar heeft de titel, Mirage, veel mee te maken.

Een boek om twee keer te lezen, denk ik.