Habibi

Craig Thompson
Pantheon, 2011, 672 blz.

Het is een sprookje: in een land ver van hier, met een vervuilde stad in het midden van de woestijn, met armoede en enorme rijkdom, met slavernij en eunuchen en een paleis met een sultan en een harem, met wolkenkrabbers en handelskaravaans, wordt het jonge meisje Dodola verkocht om de vrouw te worden van een oude man.

Later, als de oude man gestorven is en Dodola op het punt staat om verkocht te worden als slavin, vlucht ze weg met Zam. Hij is drie en zij is er geen twaalf; ze gaan wonen in een verlaten schip in de woestijn. Ze ruilt met voorbijgaande karavanen voor eten, en ze vertelt hem verhalen, over de bijbel en de Koran, en over de Profeet en Abraham, en Salomon en Bilqis.

Ze wonen er negen jaar, en dan worden ze gescheiden van elkaar. Komt Dodola terecht in de harem van de sultan, en moet Zam zijn weg vinden in de stad.

Wreed erge histories volgen, met seks en verkrachting en mishandeling en allerlei, maar ook met vriendschap en tederheid — meer detail geven zou niet eerlijk zijn.

En dan, járen later, komen Zam en Dodola weer samen, en bouwen we samen een leven op. Ze zijn allebei veranderd, maar ze houden wel van elkaar. En dan krijgen we een mooi open einde.

Een vreemd boek, Habibi. Spannend en ontroerend, boeiend en schrijnend, en verrassend vaak heel erg grappig ook. Het speelt zich af in een in Arabisch-achtige wereld, maar er is geen tijd of plaats op te plakken: het zweeft erboven en ertussen. Het gaat over liefde, in alle mogelijke betekenissen van het woord — van vleselijke over platonische tot liefde voor God.

Het is ook prachtig getekend: zowel (Arabische) kalligrafie en wiskundige constructies als karakters met één rake lijn neergezet als een wereld die er meer dan echt uitziet — ik zweer dat er momenten zijn dat ik dacht dat ik Will Eisner aan het lezen was.

Zelfs als het geen mooi en poëtisch magisch-realistisch-achtig verhaal was, dan nog was het meer dan een aanrader: zowat elke individuele pagina is er één om te degusteren.

Er is een (vocale) minderheid van reviews die dit een racistisch en seksistisch boek vinden, dat Thompson een karikatuur maakt van Arabieren en vrouwen en zwarten. Politiek correcte nonsens, vind ik dat: het is een sprookje dat zich in een Arabischachtige wereld afspeelt, en ja, er zijn slechte mensen. Dat wil uiteraard niet zeggen dat alle Arabieren slechte mensen zijn. Serieus.

Blindelings kopen, zeg ik.