American Gods: A Novel (The 10th Anniversary Edition)

Neil Gaiman
William Morrow, 2011, 560 blz.

Neil Gaiman’s eerste echt grote boek, nadat hij een superster-bij-kenners geworden was met Sandman. Premisse: Shadow kreeg drie jaar gevangenisstraf voor een futiliteit, en een paar dagen voor hij vrij zou komen, blijkt zijn vrouw gestorven te zijn. Als hij de gevangenis verlaat, komt hij in dienst van ene Wednesday.

Wednesday blijkt Odin te zijn. Wotan, Alvader, met één oog, van Huginn en Muninn, etc. Hij neemt Shadow mee doorheen Amerika, van god naar god om ze te proberen recruteren, wegens alsdat er een oorlog op komst is. Een oorlog tussen de oude goden, die in Amerika zijn terechtgekomen mee met immigranten, en nieuwe goden, van auto en televisie en media en techniek.

Tussen de road movie-achtige stukken heen schrijft Gaiman stukken en stukjes Coming to America, met telkens min of meer afgeronde verhalen over hoe deze of gene god in Amerika terechtkwam. Mee met een tweeling uit Zwart Afrika die als slaven geïmporteerd werden, mee met een veroordeelde Ierse, mee met een Siberische stam op de vlucht voor iets Tunguska-achtigs, meet met Feniciërs en Egyptenaren en Basken en Noormannen, van tweeduizend vóór tot duizend na Christus.

En we komen de goden ook echt tegen: de oude goden veelal vergeten, overlevend op herinneringen van herinneringen; de nieuwe goden eigenlijk ook absoluut niet gerust, wegens beseffen dat ze even snel verouderd kunnen zijn als ze er gekomen zijn — kijk maar naar de god van de spoorwegen, in zijn uniform van staalbaron uit de negentiende eeuw.

Er zijn Jaquel (Anubis) en Ibis (Toth), begrafenisondernemers in Cairo en hun kat Basht. De gezusters Zorya Utrennyaya, Zora Vechernyaya en Zorya Polunochnaya (ochtend, avond en nacht) die samenleven met Czernobog, de Slavische god van dood, chaos en nacht — tegenwoordig op pensioen maar tot voor een paar tiental jaren werkzaam in een slachthuis. Er zijn trollen en leprechauns en Indische goden en Indiaanse goden, en volkshelden en mythische figuren.

Ik had het vorige keer zó snel gelezen dat ik het einde aan denk ik een bladzijde of vier per minuut moet gedaan hebben, en dat was nergens goed voor. Dus heb ik er bij deze wel mijn tijd voor genomen.

Wat me opviel, was hoe degelijk het allemaal in mekaar zit. En hoeveel evolutie er zit in het hoofdpersonage: in het begin een eigenlijk totala oninteressante mens, op het einde een mens van vlees en bloed.

En ook: hoe enorm veel méér er te doen is met de premisse: een andere mens zou er gewoon elk jaar een klepper van een paar honderd bladzijden mee kunnen schrijven. En dat ik hoop dat Gaiman er één dezer nog eens naar terugkeert: Anansi Boys is ondertussen al zes jaar oud!