The Black Count: Glory, Revolution, Betrayal, and the Real Count of Monte Cristo

Tom Reiss
Crown, 2012, 434 blz.

Alexandre Dumas père, de schrijver van onder meer Le Comte de Monte-Cristo, was half zwart. Dat zat wel ergens in mijn onderbewustzijn, maar ik had nooit echt nagedacht over wat dat precies betekende.

Ik was er altijd van uitgegaan dat “Dumas grand-père” wel ergens een zwarte mevrouw zou gevonden hebben, in de kolonies of zo. Blijkt: niets van dat — het was de vader van de schrijver die zwart was! En meer nog: het leven van de man is nog boeiender dan dat van d’Artagnan en de graaf van Monte Christo samen!

Alex Dumas, de vader van Alexandre Dumas-de-schrijver, was de zoon van een weggelopen zoon van arme adel, die in het binnenland van Saint-Domingue (het latere Haïti) op de vlucht was voor de authoriteiten, en er met opeenvolgende (zwarte) vrouwen vier kinderen kreeg. Als zijn ouders en zijn oudere broer gestorven zijn, keert de vader van Alex terug naar Frankrijk. Het geld voor de oversteek haalt hij op door zijn vrouw en kinderen als slaven te verkopen. Alex koopt hij even later terug, maar de drie anderen zullen sterven als slaven.

Nog voor de Franse Revolutie was er al een beweging om slavernij af te schaffen (die op dat ogenblik niet eens met huidskleur vereenzelvigd was), en op het grondgebied van Frankrijk, precies op het moment dat Alex Dumas er terechtkomt, was het helemaal mogelijk voor een “kleurling” om een degelijk leven op te bouwen. Wat hij dan ook doet: hij blijkt een uitstekende paardrijder en zwaardvechter te zijn, en is helemaal aanvaard als aristocraat in Parijs van de jaren 1770.

En dan hertrouwt zijn vader, en gaat de geldkraan dicht. Alex Dumas gaat op zijn 24ste in het leger, als gewone voetsoldaat bij de dragonders. Waar hij aan sneltreinvaart carrière maakt: een paar jaar later is hij de facto leider van een regiment van een duizendtal “gens de couleur”, en dan baas van een heel leger, en dan van een nog groter leger, en dan is hij plots de hoogst geplaatste niet-blanke persoon in een Europees leger ooit, tot op vandaag.

Oh, en dat is nog maar het begin van de avonturen, want dan komt hij in het vizier van Napoleon, die jarenlang veel lager van positie was dan hem, maar nog steiler opmars maakt. En neen, het is blijkbaar echt géén goed idee om zonder al te veel omfloersingen uw gedacht te zeggen tegen Napoleon.

Lees het boek vooral zelf, maar in het kort: het verhaal van de Edmond Dantès, dat is eigenlijk het verhaal van Alex Dumas. Behalve dat het nog minder een happy end heeft.