Gnostic John the Baptizer

G.R.S. Mead
Watkins, 1924, 137 blz.

In de reeks “lees eens wat boeken van reuzen op het terrein”: een bijzonder leesbaar en bijzonder interessant boekje, waarvan de volledige titel precies omschrijft wat de inhoud is:

• Selections from the Mandæan John-Book
  Een introductie over de Mandeërs, en stukken vertaald uit het Johannes-boek van de Mandeeërs, de enige overgebleven Gnostische gemeenschap ter wereld. Tweeduizend jaar oud, géén fans van Jezus maar des te meer van Johannes de Doper. De stukken Johannes-boek, ik vond ze van een zeldzame schoonheid.
• together with Studies on John and Christian Origins
  Ah ja, wie Johannes de Doper zegt, zegt Jezus. Niet al te veel speculatie hier, ’t gaat in gnostische traditie niet écht over de historische personen achter de personages.
• the Slavonic Josephus’ Account of John and Jesus 
  Zonder al te veel commentaar opnieuw: een vertaling van de stukken uit de Slavonische Josephus waar die afwijkt van Josephus zoals we hem kennen. Tegenwoordig wordt Slavonische J. als een hoax aanschouwd, een vervalsing, misschien iets met de Khazaren in de 10de of 11de eeuw, maar voor de leek leest het — vooral in de context van dit boek — als een authentieke tekst. Voor Mead gaat het om een reeks Joodse toevoegingen aan Josephus, die eigenlijk op de keper beschouwd helemaal geen (laat-)Christelijke interpolaties kunnen zijn, wegens dat ze (a) los staan van de synoptische evangelies en andere Christelijke teksten, en  (b) met een minstens neutraal-Joodse stem geschreven zijn en de Christelijke doctrine zelfs tegenspreken. Enfin, ik zou eens wat meer moeten lezen over de status quæstionis, want Wikipedia is zijn gebruikelijk nutteloze zelf als het op (recente en neutrale) gespecialiseerde kennis over dergelijke zaken betreft.
• and the Fourth Gospel Proem
  Heh. Een nieuwe vertaling van de aanhef van het evangelie volgens Johannes. Niet Johannes de Doper natuurlijk, Johannes “wat zijn echte naam ook moge geweest zijn” de Evangelist. Het stukje met “en het licht scheen in de duisternis maar de duisternis heeft het niet aanvaard” en alles: dat kwam Mead allemaal redelijk gnostisch over, en hij heeft het ook zo opnieuw vertaald. Ervan uitgaand dat het uit het Aramees komt, en alles.

Vlot leesbaar en interessant, zoals ik zei. En nog zo’n boek met aanknopingspunten naar tientallen andere boeken. Aangeraden.