Iain M. Banks
Macmillan, 1988, 288 blz.
Jernau Morat Gurgeh speelt spelen. Bordspelen in twee of drie of meer dimensies, kaartspelen, combinaties van allerlei. Hij is beroemd, één van de beste zoniet de allerbeste in wat hij doet in de hele Culture, en hij begint zich wat te vervelen.
En dan vraagt de Special Circumstances-afdeling van de Contact-afdeling die zich bezighoudt met contact met (en inmenging in) niet-Culture-culturen of hij geïntereseerd zou zijn in een missie. Ze vertellen hem niet meer, en ’t is pas nadat een oude vriend van hem die uit die Special Circumstances gegooid is, hem chanteert, dat hij instemt om mee te werken.
De opdracht: reis naar het Rijk van Azad, twee jaar ver weg, en speel er het gelijknamige spel, Azad. Azad (het spel) is ongelooflijk complex, en het komt er min of meer op neer dat de hele maatschappij van het Rijk Azad in het spel terugkomt. E ook omgekeerd: het spel houdt het Rijk al milennia op de been, de winnaar van het spel wordt uiteindelijk keizer.
Gurgeh studeert twee jaar op Azad, en begint aan het grote x-jaarlijkse toernooi. Iedereen gaat ervan uit dat hij quasi kansloos is — de allerbeste Azad-spelers doen er heel hun leven over om het spel te leren — maar uiteindelijk blijkt dat hij het onverwacht goed doet.
Hij speelt in naam van en voor de Culture, maar moet zich ook helemaal inleven in een voor hem volledig vreemde wereld. Gurgeh is quasi emotieloos en lijkt koud, maar alle plotwendingen in het boek hebben te maken met zijn emoties: schaamte omdat hij nodeloos vals speelde doet hem uiteindelijk naar Special Circumstances stappen, woede over het onrecht in Azad doet hem een cruciale wedstrijd winnen, en ook het einde heeft te maken met de reis die hij in zijn hoofd aflegt.
Allemaal niveaus, allemaal dingen. Culture is space opera, wordt er dan gezegd, en dan verwachten we grote troepenbewegingen en a plot of thousands. Dit is een klein verhaal: een aantal personages vóór Gurgeh vertrekt, een kleiner aantal personages als hij vertrokken is en aan het spelen is, en geen locaties om van te spreken buiten zijn huis, een ruimteschip, de plaats waar er gespeeld wordt, en het keizerlijk paleis waar de finale gespeeld wordt.
Zeer goed, maar niet uitstekend.
Geef een reactie